میثاق

سخن در بیان آیات نورانی سوره ی مبارکه مومنون بود ....( والذینهم لامانتهم وعهدهم راعون    مومنون 8) .....معانی واژه ی امن را در بحثهای گذشته بیان نمودیم....  امن یعنی ایمنی و آرامش قلبی.... آن حالت اطمینان خاطر... و انسان مومن کسی است که آرامش خاطر دارد و دیگران نیز از او در آرامشند... انسان مومن و متقی به ذکر الهی دلش آرامش مییابد و در مقابل آنچه در این دنیای دنی میگذرد بر او استوار میماند ..... اما صفتی دیگر برای انسان مومن و متقی.... مومنون آن کسانی هستند  که مراعات امانتها را مینمایند..... مومنان حقیقی وعهدهم راعون  هستند.... واژه ی عهد به معنای نگهداری و مراعات پی در پی شیء را گویند .... در قرآن چند واژه داریم که یک معنا را در ذهن تداعی مینماید.... عهد, عقد, میثاق.... که معنای پیمان میدهند....  عهد به معنای نگهداری و مراعات شئی است و به معنای حفظ و نگاه داشتن است ... در کلام دلجوی حضرت باری تعالی آمده است ( اوفوا بالعهد ان العهد کان مسئولا   اسرا 34) ...

 فردی آمد محضر امام صادق علیه السلام که عرضه داشت ..... از خداوند شکایت دارم !!!! مگر خداوند نفرموده.. ادعونی استجب لکم.... و من خیلی دعا نمودم اما استجابتی نیافتم.... امام علیه السلام فرمودند... مگر نشنیده ای کلام الهی را که فرمودند ( اوفوا بعهدی اوف بعهدکم )....خداوند تبارک و تعالی همیشه بر سر عهد و پیمان خویش است..... اگر سست عهدی است از جانب ماست که حریم الهی را نگاه نداشتیم ....اگر استجابتی در دعا نیست به خویش رجوع نماییم که چرا فراموش نمودیم عهد خویش را با معبود ....

اما واژه ی میثاق هم به معنای عهد و پیمان آمده است اما نه هر عهد و پیمانی ... آن عهدی که با سوگند محکم و استوار شده باشد را میثاق گویند....  ( و اذ اخذنا میثاق بنی اسرائیل لا تعبدون الا الله   بقره 83 )....  میثاق عهدی را گویند به مانند معاهده هایی که اکنون کشورها دارند و ذیل معاهده نامه ها را مهر مینمایند  و امضا مینمایند. که مثلا به سرزمین ها تعدی و تجاوز ننمایند و...

میثاق بنی اسرائیل نیز به مراتب از عهد شدید تر است که بنی اسرائیل هیچ گاه بر سر عهد خویش استوار نبودند لذا خداوند تبارک و تعالی  خطاب به این قوم عصیانگر شدت بیشتری در کلام دارند  هر چند در خود واژه ی اخذ نیز شدت نهفته است که اخذ نمودن آن گرفتن با شدت را گویند..... در علم حدیث نیز این واژه را داریم که میفرمایند مثلا راوی حدیث ثقه است... یعنی قابل اعتماد است روای و روایتی که نقل نموده است.......

خداوند فرمودند ولذینهم لاماناتهم و عهدهم راعون   ..... در بیان این آیه این نکته ضروری است که ما دونوع  عهد داریم.... گاه عهد بندگان با خالق است....مانند آیه سوره ی بقره ( اوفوا بعهدی اوف بعهدکم)....رمضان عهد الله است.... حج عهد الله است... این ها عهد و پیمانهایی است میان خالق و مخلوق ....اما گاه عهد میان انسانها است....مانند همین آیه ی سوره ی مبارکه مومنون ( ولذینهم لاماناتهم و عهدهم راعون ).. که انسان مومن نسبت به آنچه در عهد و پیمان خویش با برادر مومن خود دارد مراقبت مینماید و حفظ مینماید..... اما واژه ی راعون از ریشه ی رعنو رعی مشتق شده است...به معنای مراعات نمودن....به معنای محافظت شدید و مراقبت هر شیئی را گویند...به چوپان راعی گویند که حافظ گله و گوسفندان خویش است.... به به منطقه ای و مکانی که حیوان در آن به چرا مشغول است مرعی گویند .... زیرا حیوان با آسودگی به چرا مشغول است و به گونه ای در محافظت است.... ( کلوا وارعوا انعامکم )....

 نبی مکرم اسلام صل الله علیه و اله و سلم فرمودند: من لا عهدله لا دین له.... آنی که بر سر عهد و پیمان خویش نیست دین ندارد.... لذا عهد بنا به فرموده ی بزرگان حرمت الهی دارد....اما خیلی از عهد و پیمانهای ما از این دست نیست... یعنی صدق واژه ی عهد نمیماید ... این نیاز به توضیح بسیار دارد که انشالله فرصتی باشد در یک بحث جداگانه خواهم نگاشت ....

اولین تعهدی که از انبیا الهی گرفته شده است صدق حدیث است زیرا جامعه نیاز به صداقت دارد و دوم ادای امامت الهی است که فرمودند ( مابعث الله نبی الا بصدق حدیث وادا الامانه )....

والذینهم علی صلواتهم یحافظون ...... دیگر نشانه ی انسان مومن و الهی این است که محافظت بر نماز خویش دارند ..... واژه ی صلاه در لغت عرب به معنای توجه و انعطاف است و دعا و تمجید.... لذا میگویند صلیت علیه بر او دعا نمودم ... یا او را ستودم..... خداوند در بیان صفات انسان مومن در ابتدای این سوره  نیز به نماز اشاره نمودند و در این فراز از کلام الهی که آخرین صفت را بر میشمارد نیز به نماز تاکید دارند....آجا فرمود الذینهم فی صلاتهم خاشعون.... که انسان مومن و متقی نماز خاشعانه دارد و بر نماز خویش محافظت مینماید....  نکته ی زیبای این آیه این است که فرمودند یحافظون... بر باب یفاعلون و مفاعله .... مفاعله طرفینی است... وقتی انسان بر نماز خویش محافظت نماید نماز نیز او را حافظ است ....آنی که ما باید در نماز خویش حفظ نماییم آداب نماز است و حدود نماز و اوقات نماز و مقدمات و مقارنات و دوری از مبطلات نماز.... لذا فرمودند امام صادق علیه السلام اعرفوا شیعتنا کیف محافظتم علی مواقیت الصلاه ..... شیعیان امام صادق علیه السلام را نشانه هاست که یکی محافظت بر نماز است و ان هم نماز اول وقت ......  اما نماز انسان مومن را از چه محافظت مینماید ؟؟؟ که فرمودند ذات اقدس اله ( و اقم الصلاه ان الصلاه تنهی عن الفحشاو المنکر   عنکبوت 45 ).... لذا بزرگان علم اخلاق در باب آداب اصلاه کتابها تالیف نموده اند و مطالب بسیار دلنشینی را عنوان نمودند که انشالله اگر توفیقی حاصل شود در باب آداب الصلاه از دیدگاه ائمه ی معصومین علیهم السلام و بزرگان علم اخلاق انشالله مطالبی را مینگارم......

و اما خلاصه ی این چند آیه که بیان شد این است که خداوند هفت صفت اساسی برای انسان مومن و متقی در ایات ابتدایی سوره ی مومنون بیان نمودند که نماز خاشعانه بود... پرهیز از لغو.... پرداخت ذکات ... خروج از شهوات.... امانت دار بودن ... پای بندی بر تعهدات  و حفاظت از نماز..... آنگاه پس از بیان این صفات برای انسان مومن و متقی بشارت میدهد ایشان را که اولئک هم الوارثون الذین یرثون الفردوس هم فیها خالدون   )... اما اینکه فردوس چگونه مکانی است ؟؟؟ و چرا خداوند فرمودند یرثون ؟؟؟ انشالله در فرصتی دیگر برای شما عزیزان خواهم نگاشت.....

در این ایام الهی که مصادف است با ولادت هادی امت حضرت امام علی النقی علیه السلام از خداوند تبارک و تعالی مسئلت نماییم که به ما توفیق درک نماز خاشعانه عنایت نماید و ما را از جمیع بدی ها مصون و محفوظ بدارد و بر ما توفیق عنایت نماید بر سر عهد و پیمان ازلی خویش با حضرتش باشیم و پا از دائره ی هدایتش بیرون مگذاریم که لا یمکن الفرار من حکومته..... الهی و ربی  بر ما توفیق عنایت نما که حافظ صلاه باشیم  و لذت درک مناجاتت را فزون نما که لذتی جز او نجوییم و دل و روح خویش به ذکرت جلا نماییم .... الهی اگر بر سر عهد خویش نبودیم همه از غفلت بود که وای بر لحظه ی غفلت که تو شاهدی  و ماغافل ..... الهی و ربی ..... ربنا آمنا بما انزلت واتبعنا الرسول وکتبنا مع الشاهدین وجاه محمد و آله الطاهرین ....