فلسفه روزه دارى، تکامل جسم و جان است، چرا که گفته اند: عقل سالم در بدن سالم است. دانشمندان اسلامى و غیر اسلامى در این باره جزوه ها و کتاب هاى زیادى نوشته اند و برخى از آثار آن را بیان کرده اند; از جمله: رفع سوءهاضمه، تقویت بهداشت عمومى، جلوگیرى از آپاندیس، پاک سازى مجارى ادرار، رفع بیمارى ها و امراض جلدى و دفع چربى هاى زاید. روزه در درمان بسیارى از بیمارى هاى غیر قابل علاج مؤثر است. به هر حال نقش روزه دارى در سلامت تن و تکامل روح غیر قابل انکار است. پیامبر(ص) فرمودند: (صوموا تصحوا; روزه بگیرید تا سلامت شما تضمین شود.) شاید به همین دلیل باشد که قضاى روزه واجب است. حتى زن حائض که قضاى نمازهایش بر او واجب نیست; اما قضاى روزه هاى نگرفته بر او واجب است.*5
روزه تمام دستگاه هاى بدن، بافت ها، رگ ها، غده ها، اعصاب، اجزاى بدن، روده ها و شرایین را از خستگى بیرون مى آورد، زیرا در اثر عملیات مداوم و شبانه روزى، قسمت هاى مختلف بدن، سست و ضعیف مى گردد. اشتباه نشود، این که گفتیم بدن در اثر روزه گرفتن استراحت مى کند، معناى آن این نیست که از عمل باز مى ماند، بلکه معناى آن این است که از سرعت عمل خود مى کاهد تا استراحت کند و خستگى خود را بگیرد و بدین ترتیب روزه، ضعف، احتقان (بند آمدن بول)، چاقى بدن، تصلب شرایین، زخم معده و امتلاى آن را برطرف مى سازد. درست به همین دلیل است که مى گوییم، روزه عمر را طولانى مى کند، به جسم نشاط مى دهد و انسان را از کسلى و سستى نجات مى بخشد و از مرض ها و دردها آزاد مى کند.*6
اخیراً در اروپا و بسیارى کشورهاى دیگر بیمارستان هایى افتتاح شده که از طریق روزه، بسیارى از بیمارى ها و مرض ها را معالجه مى کنند. وقتى ماه رمضان فرا مى رسد برنامه هاى زندگى عوض مى گردد و همین تغییر برنامه، روح انسان را تازه مى کند و به انسان نشاط مى دهد، زیرا روح انسان، تغییر برنامه هاى خوراک و خواب و امثال آن را درک مى کند. این مطلبى است که تجربه و روان شناسى آن را روشن ساخته است. به روزه داران در هنگام افطار نشاطى دست مى دهد که با هیچ نوع نشاط دیگرى برابرى نمى کند، زیرا شخصى که در طول روز،بایستى بعضى از مسائل را رعایت مى کرده (خوردن ـ آشامیدن) هنگام افطار احساس مى کند از این قید وبندها رهایى یافته و همین درک آزادى، یک نوع خرسندى براى انسان به ارمغان مى آورد. در روایت وارد شده است که براى روزه دار، دو خرسندى وجود دارد: یک خرسندى به هنگام افطار و دیگرى موقع دیدار خدا.
در اثر روزه اطمینان و آسایش براى انسان به وجود مى آید، زیرا انسان درک مى کند که با روزه دارى با خداى جهان و آفریننده خود رابطه پیدا کرده است. قرآن کریم مى فرماید: (آگاه باشید که با ذکر خدا قلب انسان اطمینان پیدا مى کند)*7 و بدون تردید، اطمینان، از بهترین وسایل دفع کننده اضطراب و وحشت و ترس است.
روزه از دیدگاه دانشمندان
دکتر (الکسیس کارل) در کتاب انسان موجود ناشناخته مى نویسد: (با روزه دارى، قند خون در کبد مى ریزد و چربى هایى که در زیر پوست ذخیره شده اند و پروتئین هاى عضلات و غدد و سلول هاى کبدى آزاد مى شوند و به مصرف تغذیه مى رسند.)*8 دکتر کارل مى گوید: (لزوم روزه دارى در تمام ادیان تأکید شده است. در روزه، ابتدا گرسنگى و گاهى نوعى تحریک عصبى و بعد ضعفى احساس مى شود، ولى در عین حال، کیفیات پوشیده اى که اهمیت زیادى دارند، به فعالیت مى افتند و بالاخره تمام اعضا، مواد خاص خود را براى نگه دارى و تعادل محیط داخلى و قلب، قربانى مى کنند و به این ترتیب روزه تمام بافت هاى بدنى را مى شوید و آن ها را تازه مى کند.)*9
دکتر (ژان فروموزان) روش معالجه با روزه را، شست وشوى اعضاى بدن تعبیر مى کند، که در آغاز روزه دارى، زبان باردار است، عرق بدن زیاد است، دهان بدبو است و گاه آب از بینى راه مى افتد، که همه این ها علامت شروع شست وشوى کامل بدن است. پس از سه چهار روز بو برطرف مى شود، اسیداوریک ادرار کاهش مى یابد و شخص احساس سبکى و خوشى خارق العاده اى مى کند. در این حال اعضا هم استراحتى کافى دارند.
دکتر (تومانیانس) راجع به فواید روزه دارى مى نویسد: (فایده بزرگِ کم خوردن و پرهیز نمودن از غذاها در یک مدت کوتاه آن است که چون معده در طول مدت یازده ماه مرتب پر از غذا بوده، در مدت یک ماه روزه دارى مواد غذایى خود را دفع مى کند و همین طور کبد که براى حل و هضم غذا مجبور است دائماً صفراى خود را مصرف کند، در مدت سى روز ترشحات صفراوى را صَرف حل کردن باقى مانده غذاى جمع شده خواهد کرد. دستگاه هاضمه در نتیجه کم خوردن غذا، اندکى فراغت حاصل نموده و رفع خستگى مى نماید. روزه یعنى کم خوردن و کم آشامیدن در مدت معینى از سال و این بهترین راه معالجه و حفظ تندرستى است، که طب قدیم و جدید را از این حیث متوجه خود ساخته. مخصوصاً امراضى را که بر دستگاه هاضمه، به خصوص کلیه و کبد عارض مى شود و به توسط دارو نمى توان آن ها را علاج نمود، روزه به خوبى معالجه مى نماید. چنان چه بهترین دارو براى برطرف ساختن سوء هاضمه نیز روزه گرفتن است. مرض مخصوص کبد هم که موجب یرقان مى گردد، بهترین طریق معالجه اش همانا روزه گرفتن است، چه آن که ایجاد این مرض اغلب اوقات به واسطه خستگى کبد است که در موقع زیادى عمل و فعالیت، نمى تواند صفرا را از خود بگیرد.)*10
دکتر (گوئل پا) فرانسوى مى گوید: (چهار پنجم بیمارى ها از تخمیر غذا در روده ها ناشى مى شود که همه با روزه اصلاح مى گردد.)*11
دکتر (آلکسى سوفورین) در کتاب خود مى نویسد: (جسم به هنگام روزه به جاى غذا از مواد باقى مانده در بدن استفاده کرده و آن ها را مصرف مى نماید و بدین وسیله مواد کثیف و عفونى اى که در جسم هست و ریشه و خمیره بیمارى ها از آن ها است، از بین مى رود. روزه سبب بهبودى همه بیمارى ها است. بنابراین شایسته است که جسم خود را به وسیله روزه، نظیف و پاکیزه کنید.)*12
بیمارى هایى را که این دانشمندان توانسته اند به وسیله روزه معالجه کنند به قرار ذیل است: (نوراستنى، التهاب معده، التهاب حنجره، سفلیس، سل، درد چشم، زکام مزمن، درد مزمن سینه، نفخ و ورم ریه ها، بیمارى هاى عصبى، لرزش اندام، استسقا، فلج، کم خونى، اضطراب روحى، ضعف عمومى بدن، بیمارى کبد و بالاخره تضعیف غده هاى سرطانى و ترک اعتیاد.)*13
دکتر (کاریو) امریکایى مى نویسد: (هر شخص بیمار باید در سال مدتى از غذا پرهیز کند، زیرا مادامى که غذا به تن مى رسد میکروب ها در حال رشدند، ولى هنگامى که از غذا پرهیز مى کند، میکروب ها رو به ضعف مى روند.)14 وى هم چنین مى افزاید: (روزه اى که اسلام واجب کرده، بزرگ ترین ضامن سلامتى تن مى باشد.)15
روزه باعث مى شود که آدمى بر نفس سرکش خویش لجام زند و تمایلات و خواهش هاى نامشروع و نامعقول نفس را تحت کنترل درآورد. ما وقتى به نقش خاص روزه در تهذیب نفس واقف مى گردیم که بدانیم تمام آن چه را که برخلاف مقام انسانیت در چهار گوشه جهان واقع مى شود، ناشى از خودخواهى ها و هواهاى نفسانى و تمایلات شیطانى است و تا انسان از این امیال و شهوات رهایى نیابد، ظلم و ستم و فساد و قتل و غارت و گناه کارى ادامه خواهد داشت. روزه عاملى است که انسان با استفاده از آن مى تواند بر خواهش هاى نفسانى غلبه کند و بر تمام اعضا و جوارح خویش حکومت براند و هوا و هوس هایش را تحت کنترل در آورد. انسان تا اسیر تمایلات نفسانى است، هرگز روى سعادت و فلاح را نخواهد دید، چرا که هوا و هوس ها و دل بستگى ها و وابستگى ها، زنجیرهاى ثقیل و سهمگینى هستند که روح آدمى را به اسارت خود در مى آورند و تا این زنجیرها از هم نگسلد، روح انسان از قید و بندهاى بردگى و اسارت رهایى نخواهد یافت. تمایلات نفسانى، دشمن (درون) انسان اند و غلبه بر این دشمنان سرکش، بسیار مشکل تر از غلبه بر دشمن (برون) است.
سهل دان شیرى که صف ها بشکند شیـر آن بـاشد کــه خـود را بشکند
آثار روزه
روزه، چشمه رحمت الهى را در وادى دل انسان هاى حق طلب جارى مى کند.
روزه، مائده هاى آسمانى را بر سفره دل انسان هاى روزه دار مى چیند.
روزه، در میدان صبر و بردبارى، روح انسان را استوار مى سازد.
روزه، ظلمت خودخواهى و خودمحورى را مبدل به نورانیت تواضع و ایثار مى نماید.
روزه، نجات دهنده گناه کاران پشیمان، از دهانه دوزخ است.
روزه، شوق به خوبى ها و سبقت در حسنات را در وجود انسان مى پروراند.
روزه، زیباکننده چهره شخصیت انسان در پرتو عبادات است.
روزه، جان انسان را در مسیر نسیم هاى رحمت الهى قرار مى دهد.
روزه،پاک کننده چهره دل، از غبار گناه و لغزش است.
روزه، پلى است که انسان را از رودخانه مسموم هواى نفس عبور داده، به ساحل سعادت مى رساند.
روزه، خانه تکانى دل از گناه و آلودگى است.
روزه، در گوش جان انسان هاى مؤمن، سرود وصل به خدا را سر مى دهد.
روزه، شکوفاکننده نهال ایمان در بوستان جان انسان است.
روزه، تودهنى زدن به شیطان، این دشمن دیرینه هدایت است.
روزه، شهد شیرین حضور در بهشت را در کام دل انسان مخلص فرو مى ریزد.
ـ اقتباس از: محمد دشتى، ایدئولوژى و عقائد اسلامى، ص263.
6 ـ اقتباس از: سید محمد شیرازى، روزه و ماه خدا، ترجمه مصطفى زمانى، ص45.
7ـ رعد(13) آیه 28.
8، 9، 10، 11 و12ـ روزه، ضیافت نور، ص56.
منابع:
ایدئولوژى و عقائد اسلامى / محمد دشتی / صفحه 263
روزه و ماه خدا / سید محمد شیرازى، ترجمه مصطفی زمانی / صفحه 45
روزه، ضیافت نور / صفحه 56
ایدئولوژى و عقائد اسلامى / محمد دشتی / صفحه 263
روزه و ماه خدا / سید محمد شیرازى، ترجمه مصطفی زمانی / صفحه 45
روزه، ضیافت نور / صفحه 56
در بسیاری از موارد زنان و مردان دارای نقاط مشترکی هستند اما به جرات می توان گفت که زنان حساس تر از مردان هستند و همسری موفق تر است که به این حساسیت ها توجه کامل داشته باشد.
۱- وحشتناک ترین سوالی را که می توان از یک زن پرسید، سن اوست. بنابر این توصیه می شود هیچ گاه از خانم ها در مورد سنشان سوال نکنید و در ضمن حواستان باشد هیچ جا سن همسر خود را فاش نسازید!
۲- خانم ها بر روی جهیزیه شان حساسیت فوق العاده ای دارند و آن را جزیی از وجودشان می دانند. تحقیر یا تمسخر جهیزیه همسرتان در حقیقت تحقیر یا تمسخر خود اوست.
۳- در حضور همسرتان از هیچ زنی تعریف نکنید. حتی اگر آن زن هشتاد ساله باشد.
۴- برای یک مرد موفق دستپخت همسرش، بهترین است، حتی اگر این چنین نباشد. اگر یک روز غذا طعم خوبی نداشت، در حین صرف غذا مثل همیشه آن را با میل بخورید و در یک فرصت مناسب عیب آن یک وعده را با بیانی خوش بازگو کنید. هر چه باشد یک روز که هزار روز نمی شود، می شود؟
۵- همسر شما برای شما مدل یا رنگ موهایش را عوض می کند. چنان چه رنگ یا مدل موی او مورد پسندتان نبود، یک باره این مساله را عنوان نکنید، بلکه در همان لحظه از مدل یا رنگ جدید تعریف و تمجید کنید و در یک فرصت مناسب با چنین جملاتی، نظر واقعی تان را بگویید:” راستی عزیزم فکر نمی کنی مدل موی قبلی ات خیلی بیشتر به تو می آمد و جوان تر نشانت می داد” یا ” عزیزم باید اعتراف کنم رنگ موی قبلی ات زیبایی ات را چند برابر می کرد.”
۶- با همسر خود مشورت کنید. این کار در بسیاری از موارد راهگشاست و حتی اگر سودی هم نداشته باشد با این کار به همسرتان احساس موجودیت می بخشید.
۷- روز تولد همسرتان و همچنین سالگرد ازدواجتان را فراموش نکنید. هدیه و نوع آن چندان اهمیتی ندارد؛ برای همسرتان مهم این است که شما این دو روز را به خاطر داشته باشید. اگر شده فقط به او تبریک بگویید.
۸- برای همسران مهم است که احترام خانواده های یکدیگر را نگاه دارند، اما قبول کنید که خانم ها روی این قضیه به خصوص بر روی مادرشان حساسیت فوق العاده ای دارند. مرد زرنگ و موفق سعی می کند بیش از همسرش به او نزدیک شود.
۹- هیچ گاه به عقاید و اعتقادات همسرتان توهین نکیند، اگر چه آن عقاید مسخره و خرافی باشند، نه این که بر این عقاید غلط صحه بگذارید اما از راه صحیحش وارد شوید.
۱۰- هیچ گاه در مقابل همسرتان ابراز عجز و ناتوانی نکنید. اگر ازدواج را خانه ای فرض کنید، مرد ستون این خانه را تشکیل می دهد که اگر خللی در آن بوجود آید، خانه یک باره فرو می ریزد. همیشه سعی کنید در مشکلات قوی باشید و این قدرت را به همسرتان نیز انتقال دهید و دلگرمش سازید.
۱۱- هیچ گاه با همسرتان لجبازی نکنید، جون از پیش بازنده اید!
۱۲- چنانچه همسر شما نقطه ضعفی دارد به رخش نکشید. شما و همسرتان رفیق هم هستید نه رقیب.
۱۳- سعی نکنید همسرتان را با کسی مقایسه کنید مگر این که هدفتان این باشد که بین آن دو کینه و دشمنی به وجود آورید. هر کسی خصوصیاتی دارد، و هیچ کس با آن دیگری قابل قیاس نیست.
۱۴- هیچ گاه سعی نکنید جلوی گریه و اشک ریختن همسرتان را بگیرید. خانم ها به مراتب بیشتر از مردان گریه می کنند و با اینکار به آرامش می رسند.
۱۵- بیش از آن که شوهر همسرتان باشید، دوست او باشید
زندگی مشترک تان خوب پیش نمی رود؟ سرد شده اید و دیگر هیجانی برای هر روز کنار هم بودن ندارید؟زیاد بحث می کنید یا آنقدر نسبت به هم بی تفاوت شده اید که حتی با هم بحث هم نمی کنید؟ شاید فکر کنید شما هم مثل خیلی از زوج های دیگر درگیر زندگی روزمره شده اید اما اشتباه می کنید! چنین اتفاقاتی در زندگی مشترک اصلا طبیعی نیست. به جای اینکه به این زندگی کسالت بار تن دهید، آستین تان را بالا بزنید و برای بازسازی زندگی غبار گرفته تان تلاش کنید. کار آسانی نیست و یک روزه هم انجام نمی شود؛ اما اگر واقعا برای چنین تغییراتی انگیزه داشته باشید، زودتر از آنکه تصور کنید اوضاع زندگی خسته کننده تان به روزهای شیرین برمی گردد.
● قدم اول: یک قدم به عقب
اگر می خواهید زندگی مشترک تان را به جلو ببرید و مشکلات تان را حل کنید، در نخستین قدم باید کمی عقب نشینی کنید. این موضوع نه قرار است شما را ضعیف نشان دهد و نه باعث می شود طرف مقابل تان دور بگیرد و از فرصتی که ایجاد کرده اید سوء استفاده کند. اگر شما نه از روی ضعف بلکه به دلیل حل مشکلات به زندگی تان فرصت دوباره ای بدهید، قطعا همسرتان هم قدر آن فرصت را می داند و او هم برای رسیدن به جایی که شما ایستاده اید، یک قدم به عقب برمی گردد. البته دلیلی ندارد به همسرتان گوشزد کنید که این کار از سر ضعف نیست و شما بزرگوارانه عقب نشینی کرده اید بلکه می توانید به جای جملات تهدیدآمیز و به رخ کشیدن بزرگواری تان، تنها با درست رفتار کردن، او را با خودتان هم قدم کنید. هوشمندانه رفتار کنید و تاجایی پیش بروید که نه راهی برای سوء استفاده باقی بماند و نه دلیلی برای دعواهای مجدد. شاید کمی طول بکشد؛ پس سخت نگیرید و برای رسیدن به هدفتان، موضوعات کوچک را نادیده بگیرید.
● قدم دوم: سبقت بگیرید
اگر همسرتان به اندازه شما پیگیر حل مشکلات نیست و مثل شما نمی تواند راه های تازه برای روبه رو شدن با مشکلات را پیدا کند، اشکالی ندارد. شما می توانید دستش را بگیرید و با خودتان او را بالا بکشید اما این کار یک پیش نیاز لازم دارد. شما باید حرف و حدیث ها و راه حل های عامیانه را کنار بگذارید و دنبال یک راه حل واقعی برای مشکلات تان بگردید.
اول باید بدانید مشکل از کجا ایجاد شده و ایراد کار کجاست. اکنون که دید دقیقی در مورد دلیل بحث هایتان پیدا کرده اید، باید کمی بیشتر مشکل تان را بشناسید. می توانید در موردش کمی مقاله بخوانید، از روانشناس کمک بگیرید یا سراغ کتاب هایی بروید که سیر تا پیاز این موضوع را برایتان روشن کرده اند. تصور نکنید همسرتان باید در تمام این مراحل همراه شما باشد، مرد ها اساسا این کاره نیستند و میانه ای با کتاب های روانشناسی ندارند، پس شما با یاد گرفتن ریزه کاری هایی که از آنها بی خبر است، می توانید سر و سامانی به ارتباطتان بدهید و در قدم های بعدی، او را هم با خودتان همراه کنید.
● قدم سوم: بگذارید او مسیر را انتخاب کند
ما در جامعه امروزی با بیشتر مرد هایی که با روانشناس ها و مشاوره های خانواده میانه ای ندارند، همراه هستیم که کارمان را کمی سخت تر می کنند. مردها عموما دوست ندارند مشکلات شان را با کسی آن هم با یک نفر به ظاهر غریبه به اسم روانشناس درمیان بگذارند و شما نمی توانید یک شبه آنها را قانع کنید. تنها کاری که در آغاز می توانید انجام دهید، شکستن یخ ارتباط است که کار سختی نیست. وقتی شما آگاهی لازم در مورد مشکلات تان را دارید و با راه حل ها هم بیگانه نیستید، خیلی راحت تر می توانید او را قانع کنید. سعی کنید در آغاز کار، مشکل را از مسیری حل کنید که او هم در موردش توافق دارد و بعد آرام آرام او را به سمت راه های علمی تر راهنمایی کنید. شاید پس از مدتی بتوانید او را به جلسات مشاوره هم راضی کنید؛ اما انتظار نداشته باشید که از همان اول، سفره دلش را برای مشاور باز کرده و همه آنچه درونش است را رو کند. شاید بهتر باشد قبل از مراجعه دو نفره تان، چند جلسه ای مشاوره انفرادی بگیرید.
● قدم چهارم: جا نمانید
شما ۲ فرد متفاوتید با جنسیت های متفاوت پس قرار نیست همه علایق و عادت هایتان شبیه هم باشد. اگر بخواهید از فاصله ای که میانتان ایجاد شده کم کنید، باید تمرکز بیشتری روی علائق مشترک تان داشته باشید. گذشته از اینکه می توانید کارهایی که هر دویتان به آنها علاقه دارید را با هم انجام دهید، یک راه دیگر هم پیش رویتان هست که می تواند آشتی را به شما هدیه بدهد. کافی است سبک زندگی تان را به هم نزدیک تر کنید. اگر او عادت دارد شب ها پیاده روی کند، شما هم در خانه ننشینید و برنامه ای برای چند ساعت تنهایی تان بگذارید. اگر او با ادامه دادن درسش برای پیشرفت کردن تلاش می کند و شما علاقه ای به ادامه تحصیل ندارید، راه دیگری برای پیشرفت انتخاب کنید. اگر او موسیقی را انتخاب کرده و شما ساز زدن را دوست ندارید، هنر دیگری را یاد بگیرید. مهم این نیست که از کدام راه می روید، مهم این است که پابه پای هم پیش بروید و از او جا نمانید.
● قدم پنجم: با قدم هایتان به او جایزه بدهید
شما می توانید در ازای هر قدم مثبتی که همسرتان برمی دارد یک قدم بردارید و به او کادویی بدهید. با رفتارهایتان و تغییراتی که پا به پای او در ارتباط تان ایجاد می کنید، به همسرتان نشان دهید قدم هایش برای شما ارزش دارد. به او اثبات کنید این رابطه برای شما هم به اندازه او مهم است و اینکه آنقدرها هم که او فکر می کرده سنگ و سخت نیستید. البته قبل از عملی کردن این توصیه ها باید حواستان را شش دنگ جمع کنید و روزهای گذشته را هم فراموش نکنید. همه خوبی هایتان را یکجا رو نکنید و طوری رفتار نکنید که بعد از یک اشتباه کوچک همسرتان، ناامید شوید و دوباره به اول خط برگردید.
● و قدم آخر: ببخشید، اما فراموش نکنید
حالا که اوضاع با کمک هر دوی شما روبه راه شده و به بهتر شدنش هم امیدوار هستید، باید یک قدم دیگر هم بردارید. خودتان را به دلیل اشتباهاتی که کرده اید ببخشید و از همسر تان هم به دلیل اشتباه هایی که به خاطر ناآگاهی یا مقابله به مثل کرده است، بگذرید. دوباره شروع کنید و سعی کنید در اوج آرامش به فکر روزهای سختی که گذرانده اید نیفتید و آنها را به همسر تان گوشزد نکنید. باز هم تکرار می کنیم ببخشید و روزهای تلخ را به خودتان و او یادآوری نکنید. اما یک توصیه مهم تر هم برای شما داریم؛ هرگز اتفاقاتی که افتاده را فراموش نکنید. نه اینکه بخواهید با فراموش نکردن، اوضاع را دوباره سخت کنید بلکه به یاد داشتن این اتفاق های تلخ باعث می شود بیشتر مراقب ارتباط تان و تعهدی که در برابر هم دارید باشید. اگر یادتان باشد چه روزهای را گذرانده اید، بیشتر به خوشبختی تان فکر می کنید . به یاد داشته باشید با تمام وجود تان برای بر نگشتن به رابطه گذشته تان تلاش کنید.